Vers van de pers Sanne Kuipers en Malin Overmars hebben een prachtig nieuw Hart-Brein artikel gepubliceerd. Dit artikel is het resultaat van ruim een jaar hard werken door beide onderzoekers. Kuipers en Overmars zijn werkzaam bij het UMC Utrecht Hersencentrum en werken onder andere aan het Hart-Brein onderzoek. Bloed als goudmijn voor aanknopingspunten van ziektemechanismen Het bloed is een potentiële goudmijn voor het vinden van aanknopingspunten voor ziektemechanismen betrokken bij vasculaire hersenaandoeningen. Het bloedplasma bestaat onder andere uit duizenden verschillende eiwitten, de essentiële bouwstenen voor de opbouw, onderhoud en herstel van ons lichaam. Verhoogde of verlaagde eiwitniveaus in het bloed duiden op een mogelijk defect in biologische mechanismen. Small vessel disease: Als de kleine bloedvaten van de hersenen ziek zijn In het onderzoek van Kuipers en Overmars lag de focus op "small vessel disease" (SVD). Dit zijn ziekten aan de kleine bloedvaten van de hersenen. De biologische processen die onderliggend zijn aan SVD zijn nog grotendeels onbekend. Het uitgangspunt van dit artikel was dat door het onderzoeken welke eiwitten met elkaar samenhangen nieuwe inzichten ontstaan over welke biologische processen bijdragen aan SVD. Met data-gedreven technieken eiwitten onderzoeken Met data-gedreven technieken onderzochten Kuipers en Overmars tegelijkertijd een panel van 92 verschillende eiwitten. Ze vonden dat een groep van 16 eiwitten samenhing met SVD. Deze groep eiwitten zijn voornamelijk betrokken bij stollingsprocessen in het bloed. Dit zou kunnen betekenen dat stollingsafwijkingen een rol spelen bij het onstaan van SVD. Dit onderzoek levert een bijdrage aan het beter begrijpen van SVD. Indien toekomstige onderzoeken de resultaten uit dit artikel kunnen bevestigen dan kunnen de bevindingen worden ingezet voor preventie en behandeling van SVD. Het Hart-Brein Connectie consortium is onderdeel van de Dutch Cardiovascular Alliance. Het werk uit dit artikel is mogelijk dankzij subsidie van de Hartstichting (2018-28). Meer informatie: Link naar het artikel Link naar UMC Utrecht Hersencentrum Link naar het team van het Hart-Brein Consortium

In het artikel “ Non-invasive assessment of damping of blood flow velocity pulsatility in cerebral arteries with MRI ” onderzocht Tine Arts, onderzoeker in UMC Utrecht, demping van drukpulsaties die ontstaan in het hart en via de vaten richting de kleine bloedvaatjes in het hoofd bewegen. Het hart stuwt bloed naar de hersenen door pulsatiele voortstuwing De polsslag of pulsus is de voelbare klopping in de slagaders door de pulsatiele voortstuwing van het bloed door het hart. Soms is deze pulsatiele voortstuwing te veel. Dit kan leiden tot schade aan bloedvaten. Demping van pulsaties is dan belangrijk omdat de hersenen daarmee beschermd worden tegen een overvloed aan pulsatiele energie en daarmee tegen vaatschade. 7T MRI: gedetailleerde plaatjes van de hersenen Demping in de richting van de kleine bloedvaatjes in de hersenen was tot voor kort moeilijk te meten, maar met 7T MRI is dat nu wel mogelijk. 7T MRI is een geavanceerde MRI-techniek waarbij de afbeeldingskracht extra sterk is. Daarmee is het mogelijk om zeer gedetailleerde paatjes van de hersenen te maken. In dit artikel heeft Arts met zowel de meer reguliere 3T MRI als met de geavanceerde 7T MRI demping van de drukpulsaties onderzocht in een groep van gezonde ouderen. Resultaten suggereren de aanwezigheid van demping tussen de middelste cerebrale arterie en de kleine perforerende arterien. Tevens zien we dat de demping dynamisch gedrag vertoont, en zich dus aanpast aan de drukpulsaties die vanuit het hart komen.

Lieza Exalto heeft de HBCx postdoc subsidie gewonnen. De neuroloog, werkend in UMC Utrecht, wint 100.000 Euro onderzoeksubsidie voor haar innovatieve projectvoorstel. Elektronische patiëntendossiers: een schat aan informatie Exalto gaat de subsidie inzetten voor een grootschalig anoniem dossieronderzoek. Ze gaat in grote aantallen elektronische patiëntendossiers van het UCMU kijken naar overlap tussen patiënten met hartfalen en dementie. Huidige ontwikkelingen maken het mogelijk dit te doen zonder dat persoonsgegevens gebruikt worden. Momenteel is 80% van de medische informatie in een dossier opgeslagen als ongestructureerde tekst. Door middel van artificiële intelligentietechnieken kan Exalto dit soort data structureren en gebruiken voor onderzoek. Verschillende termen uit het dossier kunnen geclusterd worden. Vervolgens wordt gekeken of die clusters voorkomen in beide patiëntengroepen. Informatie koppelen voor nieuwe inzichten Je zou het misschien niet verwachten maar patiëntendossiers geven informatie over de dagelijkse praktijk. In een dossier staat bijvoorbeeld beschreven wat patiënten ons zelf vertellen, maar ook de medische voorgeschiedenis en medicatiegebruik staan beschreven. Door heel veel data te bundelen kun je daar patronen, oftewel clusters, in ontdekken. Zo’n cluster kunnen we dan verder onderzoeken in de bestaande patiëntengroep van patiënten met hartfalen van het Hart-Brein onderzoek. Van deze patiënten is al heel veel informatie verzameld, zoals een MRI van het hart en de hersenen, bloeduitslagen, uitgebreide testen van het denken. Die informatie gaan we relateren aan deze nieuwe informatie. We verwachten daarmee nieuwe inzichten te krijgen over onderliggende oorzaken van dementie in patiënten met hartfalen. De Hart-Brein Connectie: focus op patiënten met hartfalen en dementie Exalto focust op dossiers van patiënten met hartfalen en dementie. De samenhang tussen het hart en de hersenen is ook de focus van het Hart-Brein onderzoek. Zo weten we dat patiënten met hartfalen een groter risico hebben dan mensen zonder hartfalen op problemen met het denken en dementie. Maar niet iedereen met hartfalen krijgt problemen in het denken. Waarom de een het wel krijgt en de ander niet begrijpen we nog niet goed. Als we de oorzaak hiervan beter begrijpen, kunnen we patiënten met een verhoogd risico waarschijnlijk vroeger herkennen. Daarnaast zouden we dan behandelingen die de oorzaak aanpakken kunnen onderzoeken. Het Hart-Brein Connectie consortium heeft tot nog toede samenhang tussen hart en brein vooral onderzocht met verschillende metingen in studie-deelnemers. Het project van Exalto, gaat dit aanvullen met nieuwe inzichten op basis van gegevens uit de dagelijkse praktijk. Dutch CardioVascular Alliance talentprogramma Deze subsidie werd aangeboden binnen het jong-talent programma van het Hart-Brein Connectie consortium. Dit programma valt binnen het jong-talent programma van de Dutch CardioVascular Alliance. De subsidieoproep heeft opengestaan in binnen- en buitenland. Er waren 7 aanmeldingen. Deze zijn beoordeeld door de onafhankelijke internationale adviesraad van het Hart-Brein Connectie consortium. Het projectvoorstel van Lieza Exalto had de hoogste beoordeling. Het Hart-Brein Connectie consortium is onderdeel van de Dutch CardioVascular Alliance en ontvangt subside van de Hartstichting (2018-28).

Hybride symposium voor jonge onderzoekers Woensdag 6 oktober organiseerde het Hart-Brein Connectie consortium een hybride symposium voor jonge onderzoekers die werkzaam zijn binnen het hart-brein thema. Twee sprekers en 30 onderzoekers waren aanwezig op locatie in het Muntgebouw te Utrecht. Twee andere sprekers belden in vanuit Groot-Brittannië en Amerika. Nog eens 70 onderzoekers volgenden de bijeenkomst online. Het was een goede mix van fysiek en online contact, er werden afgewisseld vragen gesteld uit de zaal en in de online bijeenkomst. Het onderwerp van de dag was “ De rol van de Hart-Brein Connectie binnen vasculaire cognitieve stoornissen en dementie ”. De sprekers waren: Dr. Alastair Webb (University of Oxford), over de rol van bloeddruk bij stroke en cognitieve stoornissen. Prof. Cor Allaart (Amsterdam University Medical Center), over atriumfibrilliatie en vasculaire cognitieve stoornissen. Dr. Winok Lapidaire (University of Oxford), over het hart en hersengezondheid in jonge volwassenen. En Prof. Konstantinos Arfanakis (Rush Medical Center & Illinois Institute of Technology), over beeldvorming van arteriosclerose. Dit evenement is georganiseerd in het kader van het jong-talent programma van het Hart-Brein Connectie consortium. Het Hart-Brein Connectie consortium en het jong talent programma maken deel uit van de Dutch CardioVascular Alliance en zijn mogelijk dankzij subsidie van de Hartstichting. Veel dank aan Marthe Huntelaar, Annebet Leeuwis, Naomi Starmans en Frank Wolters voor de organisatie van de inspirerende middag.